Przewodnik po szalunkach – wybór, użytkowanie i konserwacja

• Podstawy wyboru szalunków
• Techniki efektywnego użytkowania szalunków
• Konserwacja i przechowywanie szalunków
• Nowoczesne technologie i materiały w szalunkach

Od właściwego wyboru i użytkowania szalunków zależy nie tylko trwałość elementów betonowych, ale także tempo i bezpieczeństwo niezbędnych do ich wykonania prac. Są one konstrukcjami o charakterze tymczasowym i stanowią istotny element dla trwałości i funkcjonalności całego budynku. Czym kierować się przy wyborze szalunków oraz w jaki sposób je zamontować i zdemontować? Jak należy je przechowywać, żeby przedłużyć ich żywotność i móc z nich korzystać przy różnego rodzaju projektach?

Podstawy wyboru szalunków

Szalunki budowlane, to konstrukcje, które mogą być wykonane m.in. z drewna, sklejki, stali bądź aluminium, służące szalowaniu elementów z betonu. Można podjąć się ich samodzielnego zrobienia, natomiast o wiele lepszym rozwiązaniem jest zakup bądź wynajem gotowych systemów szalunkowych. Wykorzystuje się je do wykonywania fundamentów, słupów, nadproży, schodów czy też stropów. W zależności od rodzaju robót i szalowanych elementów, wyróżnia się szalunki:

• fundamentowe,
• słupowe,
• ścienne,
• stropowe.

Dawniej do podtrzymywania i wsparcia elementów betonowych wykorzystywano szalunki samodzielnie wykonywane z desek. Ze względu na rozwój technologii obecnie dostępnych jest wiele innych rozwiązań, dzięki którym prace budowlane przebiegają znacznie szybciej, a gotowe konstrukcje są o wiele bardziej stabilne i bezpieczne. W ten sposób wyróżnia się szalunki:

• tradycyjne,
• systemowe (modułowe).

Przy wyborze szalunków należy wziąć pod uwagę rodzaj i wielkość projektu budowlanego, a także uwzględnić specyficzne wymagania konstrukcyjne. Niezbędne jest wykonanie różnego rodzaju pomiarów, a także dobór odpowiedniego rodzaju materiału.

Szukając szalunków fundamentowych, które jako pierwsze są wykorzystywane na placu budowy, należy zwrócić uwagę na to, aby były one solidne. W przeciwnym razie w trakcie wlewania świeżej mieszanki betonowej, może dojść do ich rozpierania, przez co fundamenty nie będą równe. Najlepszym wyborem będą w tym przypadku szalunki systemowe, które są o wiele bardziej odporne na uszkodzenia, niż te tradycyjne, wykonane z desek.

Szalunki ścienne również muszą być w pełni stabilne tak, by nie doszło do ich deformacji w trakcie wylewania masy betonowej, a także podczas jej zastygania. Z tego względu muszą być one wykonane z trwałego materiału i mieć odpowiednią liczbę łączników. Jest to szczególnie istotne wtedy, kiedy ściany mają być wykonane z betonu architektonicznego. Najlepiej postawić wtedy na szalunki systemowe, które zapewniają wysokie parametry wytrzymałościowe na naprężenia, a także zgięcia.

Do formowania stropów służą szalunki stropowe. Muszą one przede wszystkim zagwarantować wystarczające podparcie dla zastygającej mieszanki, przez co zawsze należy wybierać takie o dobrych parametrach wytrzymałościowych i odpowiedniej zdolności do przenoszenia obciążeń.

Techniki efektywnego użytkowania szalunków

Aby szalunek pozwolił na sprawne wykonywanie prac budowlanych, musi być łatwy w montażu, a także w sprawnym i bezpiecznym demontażu. To właśnie z tego względu tak cenionym rozwiązaniem są szalunki systemowe. W przypadku szalunku ściennego składają się one z ram, które są łączone zamkami i specjalnymi metalowymi narożnikami. Dzięki nim prace montażowe przebiegają bardzo szybko, a uzyskane elementy z betonu wymagają później o wiele mniejszej obróbki. Niekiedy ich powierzchnia jest na tyle gładka, że można całkowicie zrezygnować z kładzenia tynku.

W trakcie montażu i demontażu elementów szalunku systemowego, warto korzystać ze specjalnych systemowych podestów do szalunków i pomostów roboczych oraz sprzętu zabezpieczającego przed upadkiem z wysokości. Te dodatkowo przyśpieszają prace, a także zwiększają ich bezpieczeństwo. Istotne jest również zabezpieczanie krawędzi budynków przeznaczonymi do tego słupkami zabezpieczającymi.

W celu zapewniania maksymalnego bezpieczeństwa, a także jak najlepszych efektów prac, zawsze przed przystąpieniem do szalowania należy sprawdzić czy wszystkie elementy szalunku są we właściwym stanie. Kontrola techniczna powinna być nieodzownym punktem również po ich demontażu. Systematyczne monitorowanie stanu każdego z elementów wraz z dokładnym czyszczeniem nie tylko przełoży się na bezpieczeństwo, ale też pozwoli zwiększyć ich żywotność. Ponadto, minimum dwa razy do roku należy przeprowadzać ich szczegółową kontrolę.

Konserwacja i przechowywanie szalunków

Stemple budowlane, dźwigary, a także każda płyta szalunkowa muszą być odpowiednio konserwowane i przechowywane. W ten sposób rozwiązania systemowe są w stanie służyć przez długi czas, co znacznie ogranicza koszt prac budowlanych. Systemy, a także dedykowany im osprzęt, przy właściwym użytkowaniu, konserwacji i przechowywaniu można użytkować nawet przez wiele lat. To szczególnie istotne w przypadku firm, które ze względu na chęć zmniejszenia kosztów, zamiast je wynajmować, decydują się na ich zakup.

By utrzymać szalunki słupowe, fundamentowe, ścienne i stropowe w dobrej kondycji, po każdym użyciu należy je czyścić. W trakcie usuwania resztek masy betonowej, warto przy okazji zwrócić uwagę na to, czy podczas prac nie doszło do jakichś uszkodzeń. Do tego poszczególne elementy systemu, takie jak sklejka szalunkowa, systematycznie należy impregnować.

Na żywotność systemów wpływa również to, w jaki sposób są one przechowywane, a także transportowane. Zarówno w jednym, jak i drugim przypadku pomocne będą specjalne palety, a także kosze na akcesoria. Można dzięki nim w bezpieczny sposób przechowywać i transportować podpory, a także stojaki i głowice, nakrętki i zamki. Funkcjonalne akcesoria z odpornej na działanie niekorzystnych warunków stali, można znaleźć w naszej ofercie.

Nowoczesne technologie i materiały w szalunkach

Dzięki coraz to nowszym technologiom wykonywanie elementów z betonu, nawet tych wielkopowierzchniowych, nie jest już tak problematyczne jak kiedyś. Innowacje pozwalają przyśpieszyć proces budowy, a na dodatek ograniczają koszt inwestycji. Wykonawcy od kilku lat coraz chętniej sięgają po szalunki panelowe, a w szczególności aluminiowe szalunki stropowe. Są one lekkie i łatwe w użytkowaniu, co zwiększa tempo i efektywność prac budowlanych. Panelowy szalunek stropowy przekłada się ponadto na poprawę bezpieczeństwa. Jednym z nowszych rozwiązań na rynku są aluminiowe szalunki stropowe FW-TOP. Składają się na nie aluminiowe płyty, głowice oraz podpory. Wykorzystanie tak nowoczesnego systemu do wykonania szalunku, pozwala na znaczne przyśpieszenie prac, a nawet wykonanie ich ręcznie.